Με τον χαιρετισμό οι άνθρωποι εκφράζουν την χαρά τους όταν βλέπουν κάποιον γνωστό τους. Οι αγκαλιές, τα φιλιά, οι χειραψίες, το χτύπημα στην πλάτη ή η υπόκλιση εκφράζουν αγάπη, σεβασμό, φιλία, φερεγγυότητα, εμπιστοσύνη και δέσμευση. Η πανδημία της Covid-19 βάλλει κυρίως την κοινωνική συνοχή. Με μόνο φάρμακο προς στιγμήν την κοινωνική απομόνωση και την τήρηση των αποστάσεων τίθεται ευλόγως το θέμα αν θα έρθει στιγμή που θα μπορούμε να ξαναγγίξουμε τους συνανθρώπους μας. 

Από την στιγμή που η πανδημία άρχισε να εξαπλώνεται γίναμε μάρτυρες οι άνθρωποι να είναι όλο και πιο καχύποπτοι με τους γύρω τους και να κατηγορούν όσους δεν τηρούν τα μέτρα για ανευθυνότητα. Ο Γκενάντι Βελιόβ από τον τοπικό Ραδιοφωνικό σταθμό της ΒΕΡ στο Βίντιν (ΒΔ Βουλγαρία) έκανε ένα ρεπορτάζ για το πώς βλέπουν τα πράγματα οι πολίτες όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα χαιρετιόμαστε όταν ξαναρχίσουμε να συναντιόμαστε κάτι που γίνεται όλο και πιο συχνά με την χαλάρωση των μέτρων.

«Με την δύναμη της συνήθειας πολλές φορές ξεκινάμε να δώσουμε το χέρι και στα μισά της διαδρομής αλλάζουμε γνώμη, λέει ένας κύριος. Προσωπικά δεν φοβάμαι αλλά θεωρώ πως είναι λογικό να κρατάμε τις αποστάσεις. Νομίζω ότι μετά την πανδημία πολλά πράγματα δεν θα είναι όπως πριν».

«Η χειραψία είναι λίγο ντεμοντέ χαιρετισμός, λέει μια νεαρή μητέρα. Σε άλλες χώρες οι άνθρωποι μπορεί να αγκαλιάζονται και να φιλιούνται όταν συναντιούνται στον δρόμο αλλά εδώ στην Βουλγαρία αυτό δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο. Τα παιδιά μου πηγαίνουν σχολείο στην Ρουμανία και εκεί πάλι δεν θεωρείται ευγενικό ένας άντρας να κάνει χειραψία με μια γυναίκα γιατί δεν είναι αποδεκτό να την αγγίξει».

Στις νέες συνθήκες προέκυψαν νέου είδους πολιτιστικές πρακτικές και γινόμαστε μάρτυρες χαιρετισμών με τους αγκώνες ή με τα πόδια. Ακίνδυνος αποδεικνύεται και ο ασιατικός χαιρετισμός με τις παλάμες ενωμένες μπροστά στο στήθος και ελαφριά υπόκλιση. Φυσικά δεν έχουν καταργηθεί οι εκφράσεις «γειά σας» και «καλημέρα».

«Αν δω κάποιον γνωστό και μου τείνει την παλάμη του σίγουρα θα του δώσω τον αγκώνα μου, λέει άλλος ένας από τους ερωτηθέντες. Η απόσταση επιβάλλεται, ειδικά εδώ στο Βίντιν που είναι μεθοριακή περιοχή και μπορούμε να εισάγουμε τον ιό ή να τον εξάγουμε. Πρέπει να φυλαγόμαστε».

Κάποιοι αποφεύγουν εντελώς την σωματική επαφή.

«Ίσως είναι αρκετό πια να λέμε μόνο «γεια σας», λέει ένας νεαρός άντρας. Από ‘δω και πέρα μάλλον θα επικοινωνούμε πολύ περισσότερο λεκτικά. Προσωπικά είχα αρχίσει να είμαι επιφυλακτικός πριν ακόμα από την πανδημία και απέφευγα τις χειραψίες από άποψη υγιεινής». 

Υπάρχουν άνθρωποι που τονίζουν ότι η χειραψία είναι χειρονομία που ενθαρρύνει τους γύρω μας και δεν τους αρέσει που δεν μπορούν να την χρησιμοποιούν στην παρούσα κατάσταση. Ειδικά όταν γνωρίζονται με κάποιον και αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουν αν ταιριάζουν σαν χαρακτήρες ή όχι.Κάποιοι άλλοι πάλι θεωρούν πως η ανησυχία είναι υπερβολική.

«Ανήκουμε σε μια ομάδα ανθρώπων που αν φοβηθούμε θα πεθάνουμε, λέει ένας ηλικιωμένος. Να συναντάς ανθρώπους που τους ξέρεις μια ζωή και να μην μπορείς να τους αγγίξεις, είναι ενοχλητικό. Μας λείπει η χειραψία αλλά ίσως είναι καλό να κάνουμε λίγο κράτει. Μακάρι να έχουμε τον χρόνο τα πράγματα να επανέλθουν στο κανονικό και να ξαναγυρίσουμε στις συνήθειές μας».

«Θα έδινα το χέρι μου αν έχω λάβει τα μέτρα μου, λέει ένας νεαρός. Αντιμικροβιακό υγρό, γάντια, μάσκα και χωρίς πανικό. Η χειραψία είναι παραδοσιακή στην Βουλγαρία, εμείς δεν είμαστε κρύος λαός εδώ στα Βαλκάνια είμαστε πιο κοινωνικοί».

Θα μάθουμε να χαιρετιόμαστε εξ αποστάσεως ή θα έχουμε ξανά εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον όταν ο ιός δεν απειλεί πια την ζωή μας; Αυτό δεν το ξέρουμε αλλά με σιγουριά μπορούμε να πούμε πως όταν αυτή η κατάσταση περάσει θα εκτιμάμε πολύ κάθε συνάντηση και τις μικρές χειρονομίες με τις οποίες στέλνουμε και λαμβάνουμε αόρατα μηνύματα που μας φέρνουν κοντά με τους γύρω μας.

Επιμέλεια: Ντιάνα Τσανκόβα (από δημοσκόπηση του Γκενάντι Βελιόφ - ΒΕΡ Βίντιν)

Φωτογραφίες: bta

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα