Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Jeki Amir kthehet tek rrënjat e saj në Bullgari

4
Foto: arkiv personal

Ajo është një shkrimtare izraelite me rrënja bullgare. Jeki Amir i shkruan tregimet dhe romanet e saj në hebraisht, por përshkruan në to fëmijërinë e vet në Bullgari, si dhe shokun kulturor pas mbërritjes në Izrael.

Ajo ka lindur në Sofje, ndërsa prindërit e saj e kanë quajtur Beatrice, si të dashurën e Dante Alighierit. Pasi ka mbërritur në Izrael ia kanë dhënë emrin Batia, madje pa e pyetur. Pasi u martua, i shoqi filloi ta quante Çikita (e vogël), që u transformua në emrin zvogëlues Jeki. Pas vdekjes së bashkëshortit një rabin e këshilloi për ta marrë emrin Ephrat, që ta parandalojë dhimbjen e humbjes. Në fillim ajo ishte skeptike ndaj idesë që kjo do ta qetësonte, por kur kërkoi etimologjinë e emravendryshoi mendimin. Ajo zbuloi se Batia dhe Ephrat kanë qenë dy gra të forta të lidhura me Moisiun. Njëra ka qenë princesha e cila e ka birësuar, ndërsa tjetra - motra e tij, e cila e ka mbështetur atë për të ikur nga Egjipti. "Sado e çuditshme të duket, kur i rreshtova katër emrat e mi, kuptova se duhej të filloja të shkruaja, dhe kjo më dha forcë," kujtoi Jeki Amir dhe vazhdoi tregimin e saj:

“Kujtimet e mia të para janë nga shtëpia e gjyshit tim Shemtov Levi. Ishte një shtëpi e madhe familjare me një kopsht prej pemësh frutore në lagjen “Llagera” në Sofje. Anëtari më i respektuar në fis ishte daja im – një mjek-rëntgenolog. Që t’i mbarojë studimet jashtë, të gjithë vëllezërit dhe motrat e tij kanë punuar dhe i kanë dërguar para. Prandaj nëna ime ishte martuar me babin pa pasur pajë.

Më pas erdhën vitet e rënda të Luftës së Dytë Botërore dhe bombardimet mbi Sofje. "Historitë e të rriturve dhe përfytyrimet e mia nga ajo kohë bashkohen," kujton shkrimtarja.

Kur lufta mbaroi, Beatrice shkoi në kopshtin e fëmijëve dhe më pas u transferua në klasën e parë. Pasi mbaroi vitin shkollor, ajo u nis për në Izrael me prindërit e saj.

Babai i saj arriti të gjejë një punë si mbledhës portokajsh dhe ajo me nënën dhe motrën e saj shkuan në Jafa, së bashku me emigrantë të tjerë nga Bullgaria. Ato u strehuan ilegalisht në një lagje të arabëve të arratisur, por ushtarët i gjetën dhe i arrestuan. Kur u shpëtuan nga paraburgimi, shkuan për të marrë bagazhet e tyre, por nuk i gjetën. Pastaj nga askund u shfaq një grua arabe me çantën e tyre dhe i ftoi në shtëpinë e saj. E frikësuar nga historitë që kishin dëgjuar për arabët, nëna e Beatrice-Batia nuk i lejonte vajzat e saj të hanin ushqimin pa e provuar vetë. Sidoqoftë, ajo u besoi të krishterëve arabë, të cilët i strehuan në dimrin e vitit 1949.

“Në përfytyrimet e mia të mirët ishin arabët, ndërsa të këqijtë – ushtarët” – thotë shkrimtarja. Kur babai i saj u kthye, ata u vendosën në lagjen e hebrenjve. E ëma filloi të qepë veshje për ushtarakët në një fabrikë të vogël, por i ati nuk gjeti punë në specialitet dhe u bë punëtor ndërtimi. Një ditë, Kryeministri izraelit Moshe Sharet mbërriti në vendin e ndërtimit ku ai punonte. Vetëm babai i saj, midis të gjithë punëtorëve, dinte shumë gjuhë. Ata flisnin frëngjisht, gjermanisht dhe anglisht. Kryeministri e pyeti për origjinën e tij, pse nuk e dinte hebraishten, ku jetonte, si ishte familja e tij. "Ai na ndihmoi të gjejmë një shtëpi më të mirë dhe të më regjistrojnë në shkollën e drejtuar nga vëllai i tij." U morën vesh që të flisnim vetëm hebraisht në shtëpi në mënyrë që prindërit ta mësonin atë. Ata e përmbushën premtimin, por me kalimin e viteve Jeki Amir dhe motra e saj e harruan gjuhën bullgare.

Më pëlqen ta dëgjoj melodinë e gjuhës, por tashmë nuk e kuptoj – thotë me trishtim Jeki Amir. – Madje ka pasur raste të afrohem te disa njerëz dhe ata të mendojnë se i përgjoj.

“Një ditë mësova se ka një klub shkrimtarësh që shkruajnë në bullgarisht. Kohët e fundit ata pranonin njerëz që shkruanin në hebraisht, por tregonin për fëmijërinë e tyre bullgare. Doli se me kalimin e viteve gjithnjë e më shumë më tërhiqnin rrënjët bullgare.Të gjithë shkruanim për fëmijërinë tonë, për traditat e sjella nga Bullgaria, madje për ushqimin dhe familjet tona. Ëndrra e të gjithë neve është që vera të vijë dhe të mos ketë pandemi, që të kthehemi (për herën e radhës) në Bullgari. Personalisht unë ëndërroj të përkthehen në bullgarisht librat e mi, ose të paktën një prej tyre... "

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

Foto: arkiv personal




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Galeria

Më shumë nga rubrika

Një delegacion shtetëror bullgar sjell në Vatikan simbolet bullgare të paqes dhe unitetit shpirtëror

Çdo vit në prag të festës së vëllezërve të shenjtë Kiril dhe Metodi, të alfabetit, arsimit dhe kulturës bullgare dhe letërsisë sllave - 24 maj, një delegacion bullgar i kryesuar nga kryetari i Kuvendit ose kreu i shtetit priten në audiencë nga kreu i..

botuar më 24-05-21 7.30.PD
Shoshana Baruh

Byrek me djathë, dhallë dhe tarator - Shoshana dhe mëngjesorja e saj bullgare në Brazil

Casa Bulgara ose Shtëpia Bullgare zë një vend kryesor në guidat e kuzhinës në São Paulo - qyteti më i madh në Brazil me mbi 12 milionë banorë. Mëngjesorja ka gati gjysmë shekulli që ndodhet në të njëjtën adresë dhe është në pronësi të 75-vjeçares..

botuar më 24-04-30 7.20.PD

Aktori Icko Finci në moshën 91-vjeçare – një jetë që vazhdon të befasojë çdo ditë

Ichak Finci ka lindur më 25 prill, pjesë e të ashtuquajturit “brezi i artë” i aktorëve bullgarë. Për udhëtimin e tij 91-vjeçar në tokë, Icko Finci le gjurmë të dallueshme në jetën teatrale, filmike dhe kulturore bullgare. Ai ka lindur në Sofje,..

botuar më 24-04-25 7.30.PD